Drewniana cerkiew pw. św. Dymitra w Piątkowej

Leżąca na szlaku architektury drewnianej, greckokatolicka cerkiew parafialna pw. św. Dymitra w Piątkowej, należy do nielicznych na terenie południowo-wschodniej Polski trójdzielnych cerkwi kopułowych. Posadowiona jest w gęstym zadrzewieniu, przy ujściu prawego dopływu rzeki Jawornik.

Jest to świątynia pochodząca z 1732 r. Co do tej daty są wątpliwości, bo jej elementy architektoniczne wskazują na wcześniejsze lata budowy, a inskrypcja wycięta cyrylicą na nadprożu zachodniego portalu, może być rokiem przebudowy lub remontu. Ten zabytek o układzie amfiladowym względem osi wschód – zachód tzn. orientowany zbudowany jest na planie trzech kwadratów. Ma on konstrukcję zrębową na kamiennym podmurowaniu.

Świątynię wieńczą trzy kopuły cebulaste na ośmiobocznych bębnach (tamburach).

Ściany cerkwi obwiedzione są charakterystycznym opasaniem (sobotami), wspartym na słupach murowanych z rzecznego kamienia. Ściany powyżej opasania i połacie dachowe łącznie z podcieniami pokryte są gontem.
U podstawy tamburów są dachy koszowe.

Wnętrze tej barokowej cerkwi to nawa szersza od babińca i prezbiterium. Prezbiterium zamknięte jest ścianą prostą.

Z dawnego wyposażenia cerkwi zachowało się kilka elementów wystroju wnętrza, m.in. ikona namiestna z końca XVI w. z postacią św. Jana Chrzciciela, krzyż z ikonostasu czy fragment rzędu apostolskiego, które są w depozycie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i Muzeum – Zamku w Łańcucie).

Budowlę kilkakrotnie remontowano i częściowo rekonstruowano. Zrekonstruowano m.in. niespotykane już dzisiaj drewniane rzygacze (gargulce) odprowadzające wody opadowe.

Ta jedna z najładniejszych i nielicznych zachowanych cerkwi w Polsce południowo-wschodniej od czasu zakończenia wojny jest nieużytkowana. W pobliżu świątyni są pozostałości cmentarza z kilkoma zachowanymi nagrobkami.

Autor fotografii: Tomasz Dębiec